Bilmeniz Gereken Temel Basketbol Kuralları
Başlıca Basketbol Kuralları
Basketbol oynamaya davet edildiğinizde atacağınız yanlış adımlarla dalga geçilmesinden mi çekiniyorsunuz? Ya da tüm arkadaşlarınız televizyon başında birer uzman edasıyla ve onlarca yabancı kelimeyle maçları yorumlarken, hiçbir şey anlamamaktan sıkıldınız mı? Hiç de göründüğü kadar karışık değil, hemen anlatalım! Basketbol, kurallarını bilmeyenler için çok karışık durabilen bir spor. Bilenlerin basketbol hakkında konuşurken kullandığı bolca yabancı veya teknik terim anlamayı daha da zorlaştırıyor. Ama birkaç ufak noktayı bildikten sonra, aslında hiç de zor değil anlamak. Şimdi bir NBA finalini veya Milli Takım maçını idrak ederek izlemek ve maçın tam olarak keyfini çıkarmak isteyenlere kapsamlı bir “Bilmeniz Gereken Temel Basketbol Kuralları” rehberi sunuyoruz. Aklınıza takılan hiçbir şey kalmayacak! Beşer kişilik iki takımın sahada çarpışmasıdır basketbol. Bir takım sahaya beş kişi ile çıkar ve en fazla yedi yedek oyuncu bulundurabilir (bkz. 12 Dev Adam). Futbol gibi oyuncu değişikliği kısıtlaması yoktur, takımın koçu istediği kadar oyuncu değişikliği yapabilir. Oyun iki devreden ve dört periyottan oluşur. Yani bir devre, iki periyot içerir. Maç berabere biterse, ki istisnai turnuvalar hariç böyle bir durum yoktur, maç uzatma periyoduna gider ve eşitlik bozulana kadar uzatma periyotları devam eder. Uzatma periyotları 5’er dakikadır. Devre arası ortalama 10 dakikadır, diğer periyot araları ise 2 dakika. Bu aralar dışında, takımların koçunun her periyotta belli sayıda mola hakkı vardır. Bu molalar kısa ve uzun mola olmak üzere ikiye ayrılır ve en uzun mola hakkı 2 dakikayı geçmez.
Temel Bilgiler Nelerdir
Basketbol sahasında değişik şeyleri ifade etmek için çizgiler mevcuttur. Bizim temel olarak bilmemiz gereken üçlük çizgisi ve boyalı alandır (yarı saha çizgisinden bahsetmiyorum bile). Üçlük çizgisinin gerisinden atılan basketler üç sayı olarak skor hanesine yazılırken, geri kalan tüm basketler iki sayı olarak haneye yazılır. Boyalı alanın esprisi ise bir oyuncunun o alanda kesintisiz kalabilmek için en fazla 3 saniye hakkına sahip olmasıdır. Bu kuralı ihlal etmek istemeyen oyuncu ya bir ayağını boyalı alanın dışında tutacak ya da 3 saniye içinde çıkıp geri gelecektir. Tabii ki başka önemli sürelerimiz de var. 24 saniye, bir takımın hücumu bitirmek için maksimum süresidir. Potaya her atış olduğunda bu süre başa sarar. Hücum sırasında rakip takım faul yaparsa da hücum süresi 14 saniye olarak tekrar başlar. Bir diğer önemli süre ise 8 saniye kuralıdır. Bir takım kendi yarı sahasından 8 saniye içinde çıkmalıdır. Biraz oyunculardan bahsedelim. Detaylara girmezsek üç tip oyuncumuz var:
- – Pivot
- – Guard
- – Forvet
Kabaca pivot pota altında görev yapan, guard oyunu kuran ve hücumu yönlendiren, forvet ise diğer iki pozisyon arasında bağlantı kuran mevkilerdir diyebiliriz. Her oyuncu topu bir kez tutabilir, sonrasında topu elden çıkarmalı veya topu tutarken bir adımdan fazla atmamalıdır. Tabii ki çok duyacağınız “turnike” diye bir olay da var ki, bu kuralla bağlantılı. Topu elinde tutan oyuncunun, tuttuğu anda hareket halindeyse iki adım atma hakkı vardır. Biz buna turnike diyoruz, genelde potaya yaklaşıp sayı atmak için yapılıyor. Bu kuralın ihlaline de “steps” deniyor. Sayı, asist ve benzeri, bunları biliyoruz ama birkaç terimin üzerinden geçelim: Dripling: Top sürmektir. Rebound: Potadan topu kapmak demektir. Pivotların asli işidir. Blok: Rakip oyuncunun elinden çıkan topa vurmak suretiyle atağı kesmektir. Tabii ki rakibinizi bloklarken eliniz sadece topa temas etmeli, rakibin eline değerseniz faul olur. Smaç: Basketbolda en çok seyir zevki veren şey. Oyuncunun potaya doğru sıçrayıp elleriyle temas ederek topu potanın içine bırakmasıdır. Tiplemek: Potadan geri gelen topu kontrol etmeden parmaklarla geri potaya ittirmektir. Crossover: Oyuncuların rakibi geçmek için yaptığı klas hareketlerdir. Perdeleme: Rakibi geçmeniz için takım arkadaşınızın gelip rakip oyuncunun yanına dikilmesidir. Bir nevi duvar işlevi görür ve size bir koridor açar. Post up: Dripling yaparken rakip oyuncuya arkasını dayayarak gerisin geri onu ittirmeye çalışmaya post up diyoruz. Alley hoop: Takım arkadaşınızdan gelen pası veya potadan dönen topu havada kapıp yere inmeden evvel sayıya çevirirseniz alley hop yapmış olursunuz. Çok da güzel olur.
